Retinol jest pochodną witaminy A, szeroko znaną jako jeden z najskuteczniejszych składników w pielęgnacji skóry. Należy do szerokiej grupy związków zwanych retinoidami. Do pierwszych ich zastosowań, należały choroby skóry takie jak łuszczyca oraz trądzik. Jakiś czas później zaobserwowano poprawę gęstości i jędrności skóry po stosowaniu kuracji retinoidami. Pierwsze badania nad zastosowaniem retinolu, wykazały poprawę grubości skóry, zwiększenie ilości kolagenu i elastyny oraz zwiększenie ilości naczyń krwionośnych.
Retinoidy poza działaniem antystarzeniowym na wielu płaszczyznach, posiadają też inne zastosowania, choćby na wspomniany już problem trądziku. Retinol stosowany jest również choćby w przypadku przebarwień skóry.
Retinoidy posiadają zastosowanie zarówno w postaci miejscowej, a także doustnej, szczególnie w leczeniu trądziku.
Z wiekiem spada ilość witaminy A w skórze, przede wszystkim na skutek promieniowania UV, dlatego dostarczanie jej w postaci pochodnych, np retinolu, staje się odpowiedzią na pojawiające się efekty starzenia.
Retinoidy – jaki jest mechanizm ich działania?
Retinoidy wykazują działanie wiążąc się z receptorami z jądrze komórkowym. Do ich aktywności i transportu wykorzystywane są specjalne białka. Ciekawe jest to, że receptory retinoidowe znajdują się tylko w poszczególnych tkankach, takich jak: naskórek, mieszki włosowe czy gruczoły łojowe. Ponadto ilość receptorów, a tym samym skuteczność działania retinoidów, jest uzależniona od czynników takich jak:
- stan zapalny,
- choroby ogólnoustrojowe,
- aktualny stan cyklu rozwojowego komórek.
Retinoidy – jakie istnieją formy?
Retinol jest formą alkoholową witaminy A. Istnieją jednak inne formy retinoidów takie jak:
- retinal – forma aldehydowa, -> bardzo aktywna forma, mniejsze ryzyko podrażnień niż przy formie retinolu,
- kwas retinowy (tretinoina) – forma kwasowa -> najsilniejsza, stosowana często przy trądziku o różnym nasileniu,
- palmitynian i octan retinolu – pochodne estrowe -> najdelikatniejsza forma, skuteczna w celu natłuszczenia, nawilżenia skóry i zmniejszenia zrogowaceń, nie posiada zastosowań odmładzających.
Podstawowa forma – retinol – w komórkach skóry przekształcana jest do najsilniejszej, czyli kwasu retinowego. Dzięki temu istnieje mniejsze ryzyko wystąpienia podrażnień skóry.
Retinol jako związek lipofilowy jest rozpuszczalny w tłuszczach.
Retinol – w jaki sposób działa na skórę dojrzałą?
Przeciwstarzeniowe działanie retinolu jest niewątpliwie tym najbardziej docenianym. Dzięki przyspieszeniu odnowy komórkowej, następuje regularna wymiana komórek oraz stymulacja metabolizmu skóry. Dochodzi do zwiększenia produkcji kolagenu i elastyny co powoduje wzrost elastyczności i jędrności skóry. Ponadto retinol hamuje aktywność enzymów degradujących białka – kolagen i elastynę. Regularne stosowanie pochodnych witaminy A daje efekt wygładzenia drobnych linii oraz zmarszczek. Retinoidy wspomagają procesy naprawcze skóry uszkodzonej przez promieniowanie UV (przebarwienia, zmarszczki, utrata kolagenu).
Retinol – w jaki sposób działa na przebarwienia?
Dzięki stymulacji wymiany komórkowej retinol działa też rozjaśniająco na wszelkie nieprawidłowości w rozkładzie melaniny. Odpowiednio stosowany retinol potrafi usunąć przebarwienia o różnym podłożu i wyrównać koloryt skóry przez swoje właściwości hamujące tyrozynazę – enzym odpowiadający za produkcję melaniny.
Retinol – w jaki sposób działa na trądzik?
Przeciwtrądzikowe działanie witaminy A jest szeroko wykorzystywane zarówno w kosmetologii jak i dermatologii. Stosowanie retinoidów na skórę objętą trądzikiem, powoduje uregulowanie procesów keratynizacji naskórka, przez wpływ na proliferację komórek naskórka. Przyspieszenie wymiany komórkowej hamuje rogowacenie ujść gruczołów łojowych, wpływając na zmniejszenie ilości zaskórników raz ograniczenie tworzenie nowych. Ponadto ogranicza wydzielanie sebum. Odpowiednie stosowanie produktów z retinolem, wykazuje działanie przeciwzapalne przez wpływ na układ immunologiczny. W miejscowej terapii trądziku zastosowanie znajdują poniższe formy:
- tretynoina,
- izotretynoina (posiada również zastosowanie w terapii ogólnoustrojowej),
- motretynid,
- adapalen,
- tazaroten.
Wymienione formy stosowane są najczęściej w preparatach leczniczych.
Retinol – jak bezpiecznie go stosować?
W celu bezpiecznego stosowania produktów z retinolem, należy brać pod uwagę kilka istotnych kwestii.
- Forma retinolu – dostosowanie odpowiedniej formy pochodnej witaminy A do rodzaju cery, problemu oraz stanu na dany monet odgrywa kluczową rolę w bezpiecznym stosowaniu.
- Tolerancja – przed rozpoczęciem kuracji retinolem należy zbudować tolerancję skóry za pomocą niższych stężeń bądź mniejszej częstotliwości zastosowań. Inną możliwością jest stosowanie produktu na krem, np nawilżający. Wyższe dawki retinolu należy stosować stopniowo.
- Przygotowanie skóry – należy pamiętać, że skóra potrzebuje właściwego przygotowania. Nie należy stosować retinolu na skórę uszkodzoną lub z zaburzoną barierą lipidową. Warto przed przystąpieniem do kuracji retinolem zadbać o właściwe nawilżenie i odżywienie skóry.
Retinol – czy kuracja retinolem wymaga dodatkowej pielęgnacji?
Najistotniejszym elementem postępowania w trakcie kuracji retinolem i innymi pochodnymi witaminy A, jest odpowiednia fotoprotekcja. Retinol posiada właściwości uwrażliwiające na promieniowanie UV. Dłuższe stosowanie retinolu i odpowiednio zbudowana tolerancja, powoduje mniejsze ryzyko nadwrażliwości na słońce.
Skórę podczas kuracji retinolem należy odpowiednio nawilżać a także unikać stosowania dodatkowych składników drażniących czy pobudzających podziały komórkowe, przynajmniej w początkowej fazie kuracji.
Dobór odpowiedniego produktu z retinolem, a także innych produktów pielęgnacyjnych, warto skonsultować ze specjalistą.
Autor tekstu: Kosmetolog Natalia Rychert