Jak rozpoznać trądzik hormonalny i jak go wyleczyć?

Jak rozpoznać trądzik hormonalny i go wyleczyć?

Hormony pełnią w naszym organizmie bardzo ważną rolę. Można powiedzieć, że kontrolują większość procesów w naszym ciele, na przykład wzrost, dojrzewanie, starzenie się, rozmnażanie, gospodarkę węglowodanowo – tłuszczową czy nawet nasz nastrój. Mają także olbrzymi wpływ na wygląd naszej skóry, a to dlatego, że skóra jako narząd dokrewny posiada zdolność syntezy niektórych hormonów. Przykładowo, hormony steroidowe (androgeny i cholesterol) są w pewnej części syntetyzowane z gruczołach łojowych. 

Niestety w dzisiejszych czasach coraz częściej dotknięci jesteśmy ryzykiem zaburzeń w obszarze gospodarki hormonalnej. Na skórze objawiać się to może trądzikiem o różnym zaawansowaniu. Nieczęsto jednak zdajemy sobie sprawę, że wraz z pojawieniem się zmian zapalnych powinniśmy wykonać badania, które zobrazują potencjalne nieprawidłowości poziomu hormonów. W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na pytanie jak rozpoznać trądzik hormonalny i jak go wyleczyć?

Jeżeli zmianom trądzikowym towarzyszą objawy takie jak:

• nadmierne owłosienie, 
• zmiana nastroju, 
• gwałtowne zmiany wagi, 
• wypadanie włosów czy gorsze samopoczucie,

to tym bardziej wskazane jest wykonanie badań poziomu hormonów.

Kiedy wykonać badania hormonalne?

Bardzo ważne jest, aby wykonać badania we właściwym momencie – najczęściej zalecany jest okres między 3 a 5 dniem cyklu. W przypadku stosowania antykoncepcji hormonalnej należy przerwać jej stosowanie na około 4 – 6 tygodni (a czasem nawet 3 miesiące) i dopiero po tym czasie przystąpić do wykonania badań. Zapewnia to wówczas najbardziej dokładną interpretację wyników.

Jakie badania zazwyczaj wykonujemy w diagnozie trądziku hormonalnego?

• testosteron wolny i całkowity,
• DHEA,
• LH,
• FSH,
• prolaktyna,
• hormony tarczycy,
• estrogen.

Jak rozpoznać trądzik hormonalny?

W przypadku trądziku hormonalnego najczęściej można dostrzec na skórze podskórne, bolesne, duże zmiany. W większości wypadków zlokalizowane są na żuchwie, brodzie, policzkach, szyi oraz na plecach i klatce piersiowej.

Jaka jest rola poszczególnych hormonów w patogenezie trądziku hormonalnym?

• Androgeny 

Udział androgenów w patogenezie trądziku już jakiś czas temu został udowodniony poprzez badania naukowe. Androgeny wydzielane są przez nadnercza i biorą udział we wzroście gruczołów łojowych oraz zwiększają wydzielanie sebum. Oprócz tego zaostrzają rogowacenie kanalików łojowych. Hormony, które zaliczają się do grupy androgenów to DHEAS, testosteron, dihydrotestosteron, LH i FSH. 

• Estrogeny

Estrogeny biorą udział w regulacji wydzielania łoju poprzez zmniejszenie jego wydzielania. Aktywizują wydzielanie przez wątrobę SHBG, co doprowadza do wiązania wolnego testosteronu, tym samym obniżając jego poziom w krwi. Zbyt niski poziom estrogenów przyczynia się więc do powstawania wykwitów trądzikowych, co często kobiety mogą zauważyć w zmianach podczas cyklu miesiączkowego. Gdy w trakcie owulacji estrogen zmniejsza swój poziom na rzecz progesteronu, zazwyczaj widzimy, że nasza skóra staje się bardziej tłusta.

• Progesteron

Hormon ten bierze udział w procesie owulacji i regulacji występowania miesiączki. Jeżeli mamy go niedostateczną ilość, wówczas może dojść do schorzeń jajników oraz problemów z utrzymaniem ciąży. W przypadku jego nadmiaru można zauważyć objawy takie jak wzrost masy ciała, nadmierne owłosienie, a w przebiegu trądziku – zwiększenie ilości zmian zapalnych oraz zaostrzenie przebiegu choroby. Co ciekawe, hormon ten wchodzi w skład pigułek antykoncepcyjnych, a więc rozpoczęcie terapii lub jej zaprzestanie może przyczynić się do powstania zmian zapalnych na skórze.

• Prolaktyna

Prolaktyna jest wydzielana w ciąży przez przysadkę mózgową, jednak czasami zdarza się tak, że wydzielana jest nawet pomimo braku ciąży. Jeśli jej stężenie w krwi jest za wysokie, często powoduje powstawanie zmian trądzikowych. Oprócz tego prowadzi do zaburzeń miesiączkowania, kłopotów z płodnością, nadmiernego owłosienia, gwałtownych zmian nastroju, a nawet depresji. W przypadku nadmiaru prolaktyny, warto także zbadać tarczycę, ponieważ bardzo często zdarza się, że problemy te są ze sobą powiązane. 

• Hormon wzrostu

Wydzielany jest przez przysadkę mózgową. Najintensywniej jego poziom wzrasta podczas dojrzewania. W tym czasie obserwuje się silne oddziaływanie tego hormonu na wątrobę, a co za tym idzie – wzrost stężenia IGF-1. Badania udowodniły, że przy wzroście IGF-1 znacznie zaostrza się przebieg trądziku. Uwagę natomiast zwraca zespół Larona, który objawia się jako wrodzony niedobór IGF-1. Otóż u chorych na to schorzenie zaobserwowano całkowity brak trądziku. 

Ostatnie badania sugerują jednak, że hormon wzrostu ma bezpośrednie działanie na gruczoły łojowe, a nie tylko pośrednie poprzez związek ze wzrostem IGF-1. 

• Zespół policystycznych jajników (PCOS)

To jedna z częstszych chorób, która towarzyszy nadmiernemu poziomowi androgenów. Niestety trądzik w tym schorzeniu pojawia się nie tylko na twarzy – często obserwujemy go także na plecach i dekolcie. Objawy, które najczęściej towarzyszą tej chorobie to: nadmierne owłosienie, problemy z regularnym cyklem miesiączkowym, zwiększenie masy ciała i niepłodność. 

Jedne z badań udowodniły, że cięższy przebieg trądziku dotyczył kobiet, u których stwierdzono również większy poziom kortyzolu (hormonu stresu). 

• Kortyzol 

W dzisiejszych czasach każdy z nas doświadcza stresowych sytuacji i niestety ma to duży związek z patogenezą trądziku. Bezpośrednio nie wywołuje trądziku, ale wpływa on na wzrost poziomu kortyzolu. Hormon ten aktywuje działanie gruczołów łojowych przez co skóra staje się bardziej tłusta, a trądzik znacznie zaostrzony.  

Jak pozbyć się trądziku hormonalnego?

Trądzik hormonalny to skomplikowana jednostka chorobowa. Z uwagi na to, że jednocześnie może dojść do zaburzeń w gospodarce kilku hormonów, bardzo ciężkie jest dobranie odpowiedniego leczenia. Terapie często wymagają czasu, cierpliwości i konsekwencji. 

Ale od czego zacząć?

Najlepiej od wizyty u dermatologa, tak aby potwierdzić diagnozę, wykonać odpowiednie badania a następnie wdrożyć leczenie. 

Bardzo często leczenie w przypadku kobiet, polega na przyjmowaniu środków antykoncepcyjnych, które wdrażane są w przypadku nadmiaru androgenów, ponieważ dzięki zawartości estrogenu i progesteronu blokują ich wydzielanie. W tym wypadku, oprócz łagodzenia objawów trądziku, regulują też bolesne cykle miesiączkowe.

W wielu przypadkach stosuje się również antybiotykoterapię (najczęściej erytromycynę) oraz retinoidy. Działanie antybiotyków ogranicza rozmnażanie bakterii, natomiast retinoidy regulują proces keratynizacji i przeciwdziałają powstawaniu zmian zapalnych.

Jak wyleczyć trądzik hormonalny?

Badania z 2016 roku pokazują, że dobre skutki leczenia ma także zastosowanie laserowego światła pulsacyjnego, które ma działanie antybakteryjne i obkurczające pory. W rezultacie wykonania badania, nawet po sześciu miesiącach skóra pozostawała wolna od stanów zapalnych. 

Warto także wspomnieć o wskazówkach dietetycznych, które wspomogą proces terapii. Zalecane jest, aby spożywać jak najwięcej pokarmów bogatych w witaminy, tak aby jak najszybciej zachodziły procesy regeneracji naskórka. O jakich witaminach warto pamiętać? Głównie o witaminie A, C i z grupy B, a także cynku i selenie. Ważne jest, aby unikać fast – foodów, słodyczy, produktów wysoko przetworzonych oraz tych o wysokim indeksie glikemicznym. Mamy nadzieję, że ta publikacja przybliżyła wam bardziej szczegółowo kwestie tego jak rozpoznać trądzik hormonalny oraz jak go wyleczyć.