Łupież jest jednym z najczęstszych problemów, z którymi zgłaszają się klienci do gabinetu trychologa. Istnieje kilka odmian łupieżu, jednak w każdym z nich podstawowymi widocznymi objawami są uporczywe, nieestetyczne łuski naskórka, spadające na ubrania lub widoczne na łodygach włosów. Dodatkowo często towarzyszy temu uporczywy świąd.
Diagnostyka problemu związanego z łupieżem, pozwala na znalezienie jego podłoża i określenie rodzaju łupieżu. Podstawowym elementem diagnostycznym jest badanie trichoskopowe, za pomocą specjalnej kamery, dzięki której możliwe jest obejrzenie skóry głowy z bliska. Pozwala ono dobrać właściwe preparaty do codziennego użytku jak i te specjalistyczne do walki z problemem, a także ewentualne zabiegi trychologiczne.
Łupież – jakie są przyczyny?
- Jednym z kluczowych czynników etiopatogenezy łupieżu jest przerost bakterii beztlenowych i grzybów z rodzaju Malassezia na skórze głowy. Grzyby te stanowią element fizjologicznej flory bakteryjnej skóry, jednak w przypadku łupieżu przerastają one do 75% (w prawidłowych warunkach ich ilość wynosi 45%).
- U podłoża leży również nieprawidłowy proces rogowacenia naskórka. W problemie łupieżu dochodzi do przyspieszonej proliferacji keratynocytów – stąd widoczne na skórze i włosach charakterystyczne łuski. Istotne znaczenie w tym procesie ma zwiększenie przepuszczalności naskórka, czyli osłabienie warstwy lipidowej co sprzyja zakażeniom oraz predysponuje do powstawania stanów zapalnych. W wyniku tego łupież może przekształcać się w łojotokowe zapalenie skóry.
Do czynników wywołujących łupież i sprzyjających jego powstawaniu należą:
- zaburzenia hormonalne,
- zaburzenie mikrobiomu (np. po antybiotykoterapii),
- nieprawidłowa dieta (wysoko-przetworzona, bogata w cukry proste),
- nadużywanie alkoholu,
- wysoki poziom stresu (i inne czynniki emocjonalne),
- niewłaściwa pielęgnacja skóry głowy.
Jakie istnieją rodzaje łupieżu? Czym się charakteryzują?
Do podstawowych rodzajów łupieżu należą:
- Łupież tłusty – charakteryzuje się dużymi żółtawymi łuskami naskórka przyklejonymi do włosów.
- Łupież suchy – widoczne są białe łuski naskórka opadające na ubrania.
- Łupież kosmetyczny – wygląda jak łupież suchy, jednak spowodowany jest nieprawidłową pielęgnacją skóry głowy. Usunięcie czynnika szkodliwego powoduje szybką poprawę stanu skóry głowy.
Jak zwalczyć problem łupieżu?
Po właściwym określeniu podłoża i rodzaju łupieżu pomocna jest właściwa pielęgnacja oparta przywrócenie właściwej funkcji skóry. Nieprawidłowa pielęgnacja, celowane w tzw “ciemno” popularne specyfiki przeciwłupieżowe często przyczyniają się do silnego zaburzenia mikrobiomu skóry głowy oraz jej bariery lipidowej, co w konsekwencji potęguje problem łupieżu.
Głównymi działaniami zmierzającymi do usunięcia problemu są:
- właściwa pielęgnacja oparta o:
- peeling trychologiczny dostosowany do rodzaju łupieżu i kondycji skóry głowy,
- szampon o właściwościach przeciwgrzybiczych i przeciwbakteryjnych (często stosowany zamiennie z łagodniejszym),
- wykluczenie produktów szkodliwych,
- czasami konieczne jest zastosowanie dodatkowego produktu nawilżającego skórę głowy.
- dobrze zbilansowana, wartościowa dieta (uboga w cukry proste),
- unikanie sytuacji stresowych,
- dbanie o rytm okołodobowy.
Jakie produkty do skóry głowy pomagają na problem łupieżu?
Produkty do skóry głowy powinny być dobrane nie tylko do problemu ale też obecnej kondycji skóry. Pielęgnacja powinna być oparta o produkty:
- keratolityczne,
- przeciwłupieżowe (przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne): pirotonian cynku, związki siarki, ichtiol, pirokton olaminy, ketokonazol, olejek z drzewa herbacianego, klimbazol.
- nawilżające (szczególnie w przypadku łupieżu suchego): maski, kremy, pianki czy lotiony na skórę głowy.
Dlaczego najbardziej znany szampon przeciwłupieżowy nie pomaga (albo daje krótkotrwałe efekty)?
Najbardziej popularne produkty przeciwłupieżowe najczęściej dają tylko czasowe rozwiązanie. Niestety problem łupieżu szybko powraca, dając bardziej uporczywe objawy. Zawarte w nich substancje przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne faktycznie szybko mogą zredukować nieestetyczne łuski. Produkty te zawierają bardziej agresywne detergenty, które stosowane regularnie będą wpływać na wypłukanie lipidów z naskórka, a tym samym spotęgować istniejącą już dysbiozę skóry powodując uczucie suchości, pieczenia i nadreaktywności. Tym sposobem łupież tłusty przeradza się często w łupież suchy. Może też dochodzić do powstania problemu łojotokowego zapalenia skóry. Problem łupieżu to nie tylko przerost konkretnych drobnoustrojów ale zaburzenie mikrobiomu skóry. Popularne szampony mogą być dobrą opcją w pierwszej fazie problemu i stosowane z umiarem – równoważone innymi, łagodniejszymi szamponami.
Czy konieczna jest wizyta u trychologa aby pozbyć się łupieżu?
W przypadku gdy nie pomogło zastosowanie popularnych produktów przeciwłupieżowych albo problem nawrócił, a może zmagania trwają już dłuższy czas, jest to moment aby zwrócić się do specjalisty. Czasami problem łupieżu może być bardziej złożony i wynikać z zaburzeń wewnątrz organizmu. Zdarza się również, że nie mamy do czynienia ze zwykłym łupieżem a jednostką chorobową.
Autor tekstu:
Trycholog, Kosmetolog Natalia Rychert